فهرست مطالب

فصلنامه پژوهش های اصولی
پیاپی 18 (پاییز 1392)

  • بهای روی جلد: 40,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1392/09/20
  • تعداد عناوین: 5
|
  • مقالات فارسی
  • علی عابدی شاهرودی صفحه 7

    نظریه اعتبار [=ادعا]، بیانگر فرایندی عقلی و با مبانی منطقی است که نحوه عملکرد ذهن بشری را در عمل استعاره آشکارسازی می‌کند. طبق این نظریه، ادعا [= اعتبار] بعد از طی مراحلی که از تشبیه ساده آغاز می‌شود وارد نظام مفهوم‌سازی می‌شود. گرچه مبانی و نحوه عمل در اعتباریات در هر یک از حیطه‌های ادبی، اصول فقهی و فلسفی تفاوت‌های اساسی با هم دارد اما همگی از این وجه مشترک برخوردارند که اعتباری [=ادعایی] که در این نظریات وجود دارد گزاف نبوده و گسیخته از واقع نیست. بدین ترتیب اگر توانستیم برای اعتبار در علوم جایی دست و پا بکنیم در این صورت دانش اعتباری خواهیم داشت. علامه طباطبایی یکی از محققان برجسته‌ای است که پردازش این نظریه را از مابعد طبیعت آغاز کرده و تا اعتبارات اخلاقی و اجتماعی گسترش داده و تبیین کرده است. اعتباری بودن در این نظریه به هیچ وجه به معنای گزافی و دلبخواهی بودن این دسته از مفاهیم نیست. علامه طباطبایی مفهوم وجود را اعتباری می‌داند با این وصف طرفدار نظریه اصالت وجود است. در این نوشتار تقریر نظریه اعتباریات به انجام خواهد رسید، اما نقد این نظریه به نوشتاری دیگر واگذار خواهد شد.

    کلیدواژگان: نظریه اعتباریات، نظریه ادعا، مراحل نظریه اعتباریات، پیدایش نظریه اعتباریات، دانش و اعتبار، مفاهیم حقیقی نظری، مفاهیم حقیقی عملی
  • محمدرسول آهنگران، حسین حاجی حسینی صفحه 41

    مقاله حاضر با توجه به اینکه قصد و رضا عنوان دو مرحله بنیادین و مهم از مراحل پنج گانه ایجاد عقد و ایقاع است، به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا تفکیک موقت قصد از رضا شرعا و عقلا امکان دارد یا اینکه در مساله تفصیلاتی وجود دارد؟ فقیهان و حقوقدانان در مقام پاسخ به این پرسش سه نظریه ارایه کرده‌اند: 1. امکان عقلی و شرعی تفکیک موقت قصد و رضا (نظریه تفکیک) 2. عدم امکان عقلی و شرعی تفکیک موقت قصد از رضا بر اساس ارجاع قصد به رضای شرعی (نظریه ارجاع) 3. عدم امکان تفکیک عقلی قصد از رضا اعم از رضای طبعی و رضای عقلی به صورت مردد (نظریه تلازم عقلی).  مقاله حاضر بر اساس تحلیل عقلی و شرعی مراحل عقود و ایقاعات و تفکیک انواع رضایت از یکدیگر، به نقد سه دیدگاه فوق پرداخته و در نهایت به نظریه ابداعی خویش مبنی بر عدم امکان شرعی تفکیک موقت قصد و رضا ضمن پذیرش امکان عقلی تفکیک قصد و رضا گرویده است.

    کلیدواژگان: قصد، رضایت، اراده، طلب، بیع مکره، بیع فضولی
  • علی سرخه صفحه 75

    پژوهش تاریخی یک مساله، باعث روشن شدن چشم‌اندازهای مطالعات میدانی گسترده‌ای می‌شود که در زمینه اثبات و نفی یا کارکرد علم‌سازی آن، می‌تواند نقش سازنده‌ای را ایفا کند. بایسته‌های پژوهش تاریخی یک مساله، شامل زمینه‌های پیدایش، مراحل تکامل، ارتباط بین رشته‌ای، تضارب آراء علوم مرتبط و... است. اثبات اعتبار تاریخی مسایل علوم، در بعضی موارد نگاه اندیشمندان را تغییر و ساختار فکری آنها را دگرگون می‌کند.این مقاله در صدد است تا مساله مشتق را از جنبه تاریخی بحث کند. هسته اولیه این بحث چه بوده است؟ کدام علم در ابتدا آن را مطرح کرد؟ چه کسی و به چه دلیلی این بحث را وارد علم اصول کرد؟ سیر تکاملی این بحث چیست؟ اینها سوالاتی است که ذهن پژوهشگر دینی را به خود مشغول می‌کند. این مقاله ضمن بررسی تاریخی این مساله، مبدا طرح مساله مشتق، سیر تکامل آن از علم نحو و صرف تا علم کلام و فلسفه و سپس در علم اصول و در نهایت، تفکیک دقیق معانی مشتق در این علوم را مورد کاوش قرار داده است.

    کلیدواژگان: مشتق اصولی، مشتق صرفی - نحوی، مشتق منطقی - فلسفی، پیشینه مشتق
  • مقالات عربی
  • محمد جواد الفاضل اللنکرانی صفحه 99

    یمثل هذا البحث قراءه حدیثه عن نظریه الإمام الخمینی 1 فی الساحه الاصولیه وهی عدم الإنحلال فی الخطابات القانونیه، فنحاول إزاله الغموض عنها بالنسبه للقاری العزیز، معتمدین فی ذلک علی ما یوجد فی هذا المجال من کتب السید الإمام1 وتقریرات بحثه، ثم التعرض لها بالتحلیل والنقد. وذلک للوصول إلی الحقیقه بالمیزان البرهانی الصریح الذی یمکن الرکون إلیه.

    کلیدواژگان: القضیه الحقیقیه، الإنحلال، الخطاب القانونی، الإنحلال الحکمی
  • احیاء تراث
  • رساله التفقه فی الدین / للمحدث الملا محسن الفیض الکاشانی
    الشیخ هادی القبیسی العاملی صفحه 143
|
  • Ali Abedi Shahroudi Page 7

    Two kinds of rational problems are used in the knowledge of Usul al-Fegh. One kind of them are Usuli problems that are as introductory for the Fegh. The other kind of them is a priori demonstrated problems which are as a source for some of the problems of Usul al-Fegh. This article is going to discuss about some of the rational issues that are introduced In Usuli books, either are as introductory for the Fegh, or used to demonstrating problems of Fegh.

    Keywords: The knowledge of Usul al Fegh, Philosophy, Philosophical problems, rational problems
  • Mohammad Rasool Ahangaran, Hossein Haji Hosseini Page 41

    The intention and the consent are two fundamental stages in creating contract and unilateral contract. This paper attempts to answer this question whether temporary separation of intention and consent is possible or there are conditions. Jurisconsults and jurists have offered three theories for answering this question: 1. The religious and intellectual possibility of temporary separation between intent and consent (the separation theory). 2. The religious and intellectual impossibility of temporary separation between intent and consent based on referring intention to religious consent (the referring theory) 3. The intellectual impossibility of separation between intent and consent whether the consent be natural or intellectual (the intellectual Inseparability) This essay criticizes these three theories and eventually offers its noble theory based on the religious impossibility of temporary separation between intent and consent and intellectual possibility of separation between them.

    Keywords: intention, consent, the will, demand, reluctant bargain, officiousness bargain
  • Ali Sorkheh Page 75

    Historical research about an issue could eliminate an outlook about affirmation or denial or scientific application of it. A historical research about an issue explains the context of its born, Interdisciplinary communication and stages of its evolution. This article is going to represent a historical research about the problem of “derivative” in Usul, and explains its first kernel, first science that was discussed the problem of “derivative” in it for the first time, and why and by whom this problem was discussed In the Usul for the first time. This paper moreover a historical research about the problem of “derivative”, xplains its evolution and its meanings in the Arabic grammar, theology, philosophy and in the Usul.

    Keywords: Derivative” in Usul, “Derivative” in Arabic grammar, “Derivative” in logic, philosophy, record of “Derivative
  • Mohammad Javad Al Fazel Al Lankarani Page 99

    This article is going to discuss about Imam Khomeini's theory of Legal articulations (Khetab) in the context of Usul and to represent a new interpretation about it. As regards to the analytic and criticized interpretation of the Usuli works of Imam Khomeini and other writings about his Usulis point of views, it seems that there in no disintegration in the laws in the theory of Legal articulations.

    Keywords: Legal Articulation, disintegration, real proposition, legal disintegration